W dniu 8 grudnia 2015 roku weszła w życie reforma papieża Franciszka, która wprowadziła najbardziej radykalne od trzech stuleci zmiany dotyczące stwierdzenia nieważności małżeństwa kościelnego (tzw. „rozwodów kościelnych”). Reforma nie zmienia nauczania Kościoła odnośnie małżeństwa. Kościół stoi na stanowisku, że małżeństwo jest nierozerwalne aż do śmierci, ale uznaje, iż z pewnych przyczyn mogło ono zostać nieważnie zawarte.
Papież Franciszek wyszedł naprzeciw wiernym, doprowadził do uproszczenia procedur, skrócenia czasu procesu, aby jak to sam określił „nie trzymać wiernych w mroku niepewności”. Reforma to przede wszystkim uproszczenie procedury stwierdzenia nieważności małżeństwa.
Zgodnie z decyzją Papieża, do stwierdzenia nieważności małżeństwa kościelnego wystarczy orzeczenie sądu kościelnego I instancji, a nie jak dotychczas I i II instancji. To oznacza, że proces w tzw. trybie zwykłym może zakończyć się dużo szybciej. Nadto reforma wprowadziła tzw. proces skrócony przed Biskupem diecezjalnym. Aby sprawa mogła toczyć się w tym trybie muszą być spełnione pewne warunki. Wymaga się, aby skarga powodowa została wniesiona przez oboje małżonków lub przez jednego, ale z wyraźną akceptacją drugiego treści skargi. Dodatkowo należy przytoczyć fakty, przedłożyć dokumenty i inne dowody, które jednoznacznie wskazują, że może być orzeczony tzw. „rozwód kościelny”. Powinny być one na tyle mocne, że Ksiądz Oficjał sądu uzna je za wystarczające. Po przyjęciu sprawy do rozpatrzenia Ks. Oficjał wysyła dekret z taką informacją i wzywa wszystkich, którzy powinni brać udział w postępowaniu na posiedzenie. Termin ustala nie później niż 30 dni od daty wydania dekretu. Po zebraniu dowodów przez instruktora jest termin 15 dni na przedstawienie uwag obrońcy węzła oraz wniosków obrończych stron. Po zebraniu wszystkich dowodów, akta sprawy przekazuje się do biskupa. Jeśli Biskup diecezjalny uzyska tzw. pewność moralną wydaje wyrok w sprawie. Papież Franciszek założył, że proces skrócony powinien trwać ok. 45 dni.
Proces skrócony można wszcząć, gdy np. stwierdzono brak używania rozumu potwierdzony dokumentacją medyczną, małżeństwo trwało bardzo krótko, podstępnie zatajono bezpłodność.